Het openschroeven van de tralies van de cel met zelfgemaakt gereedschap. Het graven van een tunnel met een verfschraper. Uit het raam klimmen door middel van lakens aan elkaar vast te knopen. Dit zijn allen ontsnappingspogingen uit de gevangenis geweest. Onder de huidige wetgeving is (een poging tot) ontsnappen uit de gevangenis of een tbs-kliniek niet strafbaar. Maar dat duurt volgens Minister Weerwind niet lang meer.  Het is niet voor het eerst dat het kabinet dit wil; oud-minister Sander Dekker wilde het ontsnappen uit de gevangenis in 2019 al strafbaar stellen. De strafbaarstelling laat lang op zich wachten. Daar zou nu dus verandering in moeten komen. Dat roept de vraag op: is dat een goed idee?

In 2019 is onderzoek gedaan naar het strafbaar stellen van ontsnappen uit de gevangenis of de tbs-kliniek. Argumenten om dit wel strafbaar te stellen zouden zijn gelegen in de gedachte dat ontsnappen het gezag van justitie ondermijnt en een gevoel van onveiligheid in de samenleving teweegbrengt.

Onder de huidige wetgeving is ontsnappen uit de gevangenis of tbs-kliniek niet strafbaar gesteld omdat de mens van nature een drang naar vrijheid heeft. Deze natuurlijke drang naar vrijheid is zo groot dat het iemand niet kwalijk is te nemen als hij of zij uit de gevangenis loopt als de deur open staat. Maar daar zit nou ook net de crux in het verhaal. Gevangenissen zijn er niet op ingericht dat de deur openstaat en je zo naar buiten kan lopen. Het ontsnappen uit de gevangenis gaat dan ook bijna altijd gepaard met andere strafbare feiten, zoals bijvoorbeeld vernieling door het inslaan van een ruitje of het doorknippen van een enkelband. De vraag kan dan worden gesteld wat de toegevoegde waarde is van een aparte strafbaarstelling. Bovendien komen ontsnappingspogingen in Nederland zelden voor en kunnen er vraagtekens worden gezet bij de effectiviteit van een aparte strafbaarstelling. Zal een gedetineerde, die mogelijk nog een lange celstraf uitzit, zich daadwerkelijk in zijn voornemen tegenhouden door meer celstraf uit het vooruitzicht?

Natuurlijk moeten ontsnappingspogingen uit de gevangenis of de tbs-kliniek serieus worden genomen. De huidige wetgeving hoeft dat ook niet uit te sluiten; ontsnappen is (bijna) niet mogelijk zonder andere strafbare feiten. Het is dan ook sterk de vraag of een aparte strafbaarstelling echt noodzakelijk is. Men kan zich op het standpunt stellen dat de tijd en middelen die gepaard gaan met een dergelijk wetgevingsproces beter kan worden besteed aan de beveiliging van gevangenissen en tbs-klinieken.