“Code zwart”

Het cellentekort is terug van weggeweest. De politiek zit met de handen in het haar. Er zijn te weinig cellen beschikbaar. En er is te weinig gevangenispersoneel. Daardoor zitten de gevangenissen zo vol, dat – als we de media moeten geloven – er niemand meer bij past. Sinds december worden gedetineerden daarom drie dagen eerder naar huis gestuurd.

Dit “cadeau” lost het cellentekort onvoldoende op. Daarom wordt er binnen de regering gewerkt aan een plan om sommige veroordeelden twee weken eerder vrij te laten. Sommigen. Gedetineerden met een straf korter dan een jaar zouden hiervoor in aanmerking komen. Met als disclaimer dat de veroordeling geen zedendelict, of ernstig geweldsdelict mag betreffen.

Nog voordat dit plan tot wasdom kon komen, belandde het in de diepvries. De Tweede Kamer, meer in het bijzonder Geert Wilders, beloofde het kabinet in een crisis te werpen als dit plan tot uitvoering zou worden gebracht.

Dit gebrek aan cellen en personeel is het gevolg van het sluiten van gevangenissen. Die gevangenissen voldeden niet meer aan de huidige kwaliteitseisen en zijn gesloten, in plaats van verbouwd. Nu hadden destijds een cellenoverschot. Dus meende men zo te kunnen besluiten.

Intussen zijn de straffen de laatste jaren flink omhoog geschoten. Zeker daar waar het gaat om ernstige feiten, zoals levensdelicten (liquidaties) en feiten gepleegd in georganiseerd verband.

De dames en heren in Den Haag hebben er niet bij stil gestaan dat met het invoeren van de huidige VI regeling langer gestraften veel langer binnen zitten. Tegelijkertijd is de detentiefasering ook niet meer wat het was.  U stroomt daardoor dus ook minder snel uit.

De politiek heeft de ogen hiervoor gesloten en zijn oren laten hangen naar de figuren in de samenleving die opriepen tot meer en zwaarder straffen. Dat er nu dan sprake is van een cellentekort, komt niet uit de lucht vallen. Dat was te voorzien.

Nu is het niet ineens zo dat de politie gelet op het cellengebrek minder aanhoudingen verricht. Of dat er minder voorgeleidingen bij de rechter commissaris plaatsvinden. Rechters laten zich niet leiden door een cellentekort wanneer ze moeten beslissen over de vraag of een verdachte langer moet blijven zitten. Als de verdenking erg genoeg is, er gronden zijn voor voorarrest en onvoldoende serieuze persoonlijke omstandigheden die een schorsing rechtvaardigen, wordt u gewoon gehouden.

Door het tekort aan cellen en mankracht in de bajes, kan het gebeuren dat u na uw voorgeleiding bij de rechter commissaris niet aansluitend naar een huis van bewaring wordt gebracht, maar terug wordt gebracht naar het cellencomplex van de politie. Tot er plek is in een PI. U kan daar soms wel een week (!) zitten. Zonder dagprogramma, zonder arbeid, zonder sport, zonder recreatie. Dat kan natuurlijk echt niet. Maar het gebeurt. Hier hoort u helemaal niemand over. Wij horen het wel.

Ik zou het toejuichen als de politiek tot bezinnen komt, en de VI regeling weer uitbreidt. Zodat de uitstroom van gedetineerden structureel eerder op gang komt. Een paar dagen of weken strafkorting voor een deel van de gevangenispopulatie lost het probleem voor de lange termijn niet op. Een oplossing voor het cellentekort levert hoe dan ook maatschappelijk rumoer op. Dan kan de kogel beter in één keer goed door de kerk worden geschoten.

Geschreven door Nancy Dekens
Advocaat bij Dekens Aytemur Strafrechtadvocaten