Een streep door de uitbreiding van het taakstrafverbod 

OP DINSDAG 18 OKTOBER 2022 HEEFT DE EERSTE KAMER TEGEN HET WETSVOORSTEL VOOR UITBREIDING VAN HET TAAKSTRAFVERBOD GESTEMD. SINDS 2012 GELDT AL EEN VERBOD VOOR RECHTERS OM ALLEEN EEN TAAKSTRAF OP TE LEGGEN VOOR ZEDEN- EN GEWELDSMISDRIJVEN. DAARNAAST MAG DE RECHTER NIET ALLEEN EEN TAAKSTRAF OPLEGGEN AAN DIEGENE DIE AL EERDER VOOR EENZELFDE STRAFBAAR FEIT EEN TAAKSTRAF HEEFT GEKREGEN. HET WETSVOORSTEL ZOU EEN UITBREIDING VAN DIT TAAKSTRAFVERBOD BETEKENEN NAAR ELKE VORM VAN GEWELD TEGEN PERSONEN IN DE UITOEFENING VAN EEN PUBLIEKE TAAK IN HET KADER VAN DE HANDHAVING VAN DE ORDE OF VEILIGHEID. HET GAAT HIERBIJ NIET ALLEEN OM POLITIEAGENTEN, AMBULANCEOF BRANDWEERMEDEWERKERS EN BUITENGEWONE OPSPORINGSAMBTENAREN, MAAR (ONDER MEER) OOK OM RECHTERS, GRIFFIERS, OFFICIEREN VAN JUSTITIE EN ADVOCATEN. MET ANDERE WOORDEN: DIT WETSVOORSTEL VERPLICHT DE RECHTER ELKE VORM VAN FYSIEK GEWELD TEGEN HULPVERLENERS AF TE DOEN MET EEN GEVANGENISSTRAF. MET DE VERWERPING VAN DE EERSTE KAMER KOMT ER TERECHT EEN STREEP DOOR DIT WETSVOORSTEL.

Waarom is het terecht dat deze wet is tegengehouden? In de eerste plaats ontneemt dit rechters de mogelijkheid maatwerk te leveren. Het is bij wet geregeld dat de rechter bij het bepalen van de straf rekening houdt met de ernst van het feit, de persoon van de dader en de omstandigheden waaronder het feit is begaan. De rechter moet een zorgvuldige afweging kunnen maken tussen al deze factoren. Het wetsvoorstel voor uitbreiding van het taakstrafverbod beperkt de rechter hierin.

Om een voorbeeld te noemen: tijdens een uit de hand gelopen demonstratie geef je iemand een stok en die persoon slaat vervolgens met die stok een politieagent. In dat geval kan jij mogelijk veroordeeld worden voor openlijke geweldpleging. Als de nieuwe wet er was gekomen zou een gevangenisstraf moeten volgen, ongeacht het feit dat jij niet eerder in contact bent geweest met politie of justitie en je mogelijk je baan zou kunnen kwijtraken. Bovendien volgt een aantekening op je strafblad en kan je geen VOG meer krijgen.

Verschillende professionele instanties (o.a. Rechtspraak en de reclassering) hebben gesteld dat rechters onder de huidige wetgeving voldoende vrijheid toekomt om zwaardere straffen op te leggen indien geweld is toegepast tegen hulpverleners. Rechters schuwen hier ook niet voor. Dat hebben we onder meer gezien bij de Coronarellen vorig jaar, waarbij forse gevangenisstraffen zijn opgelegd.

Een tweede reden waarom het wetsvoorstel terecht is tegengehouden, is omdat uit recent onderzoek is gebleken dat voornamelijk bij jongeren de taakstraf vaak effectiever is gebleken dan een (korte) gevangenisstraf. Het onderzoek laat zien dat jongeren die na een misdrijf een taakstraf kregen, in plaats van een (korte) gevangenisstraf, minder vaak nog eens de fout ingaan. Een verklaring hiervoor kan zijn worden dat jongeren met een taakstraf niet of minder worden blootgesteld aan criminele jongeren in de gevangenis. Daarnaast heeft de taakstraf minder stigma dan de gevangenisstraf in de eigen omgeving. Ten slotte wordt met een taakstraf iemand niet afgesneden van de samenleving; diegene kan zijn baan, studie en woning behouden.

Natuurlijk moet geweld tegen personen met een publieke taak serieus worden genomen. De verwerping van de uitbreiding van het taakstrafverbod hoeft dat niet uit te sluiten. Het is daarnaast goed uit te leggen dat een gevangenisstraf lang niet in alle gevallen de passende straf is. Denk aan (jonge) fi rst offenders. De rechter moet na zorgvuldige afwegingen de vrijheid hebben om te kunnen kiezen voor een persoonsgerichte aanpak, waarbij ook rekening wordt gehouden met de belangen van een (hulpverlenend) slachtoffer.

DE RECHTER MOET NA ZORGVULDIGE AFWEGINGEN DE VRIJHEID HEBBEN OM TE KUNNEN KIEZEN VOOR EEN PERSOONSGERICHTE AANPAK

Mr. Juliëtte Aaldijk

strafrechtadvocaat
Knoester Van Der Hut & Alberts Advocaten