Een nachtje in de cel cadeau

Verdachten die als nummer worden behandeld, het is een van de dingen waar ik regelmatig tegenaan loop. Zeker in de fase van de voorlopige hechtenis lijken de (administratief) medewerkers van het Openbaar Ministerie en de rechtbank  soms uit het oog te verliezen dat we niet alleen te maken hebben met papieren dossiers maar met mensen van vlees en bloed. 

Alle medewerkers in de strafrechtketen, de administratief medewerkers incluis, dienen zich te realiseren dat het vastzetten van een verdachte zeer ingrijpend is voor die persoon en voor de mensen om hem heen. Het is een vergaande inbreuk op het recht van mensen om in vrijheid te leven, en het dient dan ook gelegitimeerd te zijn. Dat besef lijkt te zijn verdwenen wanneer slechts papiertjes worden opgemaakt en doorgestuurd.

Ik heb nu al verschillende keren aan de hand gehad dat iemand vanwege administratieve rompslomp een nacht extra in detentie werd gehouden. In de ochtend had ik dan een zogeheten raadkamerzitting waarin beslist werd of de voorlopige hechtenis werd opgeheven of geschorst. Later die middag werd de beslissing bekend en kon ik de griffie (administratie van de rechtbank) bellen.

Op het moment dat de voorlopige hechtenis is opgeheven of per direct is geschorst, dient een verdachte zo snel mogelijk op vrije voeten te worden gesteld, althans zo zou het in mijn beleving moeten zijn. Maar de werkelijkheid is anders. 

De procedure is namelijk dat de beschikking (het besluit van de rechter) eerst nog moet worden opgemaakt door de griffie om vervolgens langs verschillende afdelingen te worden gestuurd. Als laatste stap stuurt men de beschikking naar de penitentiaire inrichting waar de verdachte verblijft. Beslissingen van de rechter waaruit volgt dat mensen per direct op vrije voeten moeten komen, worden dus, en dit vind ik onbegrijpelijk, niet met voorrang behandeld.

In zulke gevallen ben ik veel tijd kwijt aan het bellen met de griffie, het Openbaar Ministerie en de penitentiaire inrichting. Vaak krijg ik dan te horen dat het niet voor vijf uur in de middag gaat lukken om de beschikking bij de penitentiaire inrichting te krijgen ‘omdat het druk is’. Ik begrijp daar werkelijk niks van. Zeker niet omdat er dan meestal nog zeeën van tijd zijn om het allemaal wél netjes op tijd te regelen.

Een penitentiaire inrichting laat iemand pas gaan op het moment dat via officiële berichtgeving is bevestigd dat deze persoon op vrije voeten moet worden gesteld. Wanneer ‘de zaak’ dus blijft liggen tot vijf uur in de middag en pas de volgende dag wordt opgepakt, zit de verdachte concreet nog een nacht extra vast.

Ik kan me er enorm kwaad over maken hoe uit het oog wordt verloren dat mensen slechts vanwege trage administratieve verwerking de vrijheid wordt ontnomen. Maar de medewerkers die belast zijn met die administratieve afhandeling lijken zich er bepaald niet druk om te maken. Vijf uur is vijf uur, is kennelijk het devies.

Er vallen nog een hoop slagen te maken voordat de rechten van de verdachte ook in ons land voldoende worden gewaarborgd.

Er vallen nog een hoop slagen te maken voordat de rechten van de verdachte ook in ons land voldoende worden gewaarborgd.

Mr. drs. Wendy Alberts strafrechtadvocaat
Knoester Van Der Hut, Alberts & Korteling Advocaten